RAU MÁ, LIÊN TIỀN THẢO
HÌNH ẢNH, TÁC DỤNG, VỊ THUỐC NAM, ĐÔNG Y, BÀI THUỐC DÂN GIAN CHỮA BỆNH, THUỐC BẮC
Tên khoa học: Centella asiatica (L.) Urban. Họ: Cần (Apiaceae).
Tên khác: Liên tiền thảo, Tích tuyết thảo, Phjăc chèn(Tày), Tằng chán mía(Dao).
Cách trồng: Trồng bằng hạt, cây con, đoạn thân trên các loại đất, nhưng thích hợp là đất pha cát, đất thịt luôn ẩm và ít nắng. Đất trồng được cày, bừa kỹ, đập nhỏ, bón lót mỗi hecta 10-12 tấn phân chuồng hoai, 140kg supe lân, 70kg kali, làm luống cao 20-25cm, rộng 1,2m, trồng cách nhau 10cm. Nếu gieo hạt, mỗi m2 gieo 1,5-2g hạt. Khi cây đã phát triển, bò phủ mặt luống thì thu hoạch. Khoảng 25-30 ngày thu hái một lần. Sau mỗi lần thu hái, cần bón thúc bằng tưới nước pha loãng phân chuồng, nước tiểu hoặc phân đạm.
Bộ phận dùng và cách bào chế: Dùngtươi hoặc phơi, sấy khô.
Tác dụng và liều dùng: Thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm, sát trùng, lợi tiểu, nhuận gan, cầm máu. Dùng để chữa các chứng bệnh: Bị sốt, mụn nhọt, viêm gan vàng da, thổ huyết, chảy máu cam, tiểu tiện rắt, buốt, khí hư, bạch đới, táo bón, tả, lỵ, mất sữa.
Liều dùng: 30-40g cây tươi/ ngày. Dùng khô bằng ½ liều tươi.
Bài thuốc ứng dụng:
Bài 1: Chữa cảm sốt, khát nước, nhức đầu, tiểu đỏ, trẻ em gầy, da khô nóng, nổi mẩn ngứa, phụ nữ có thai kém ăn, đau bụng, táo bón:
Rau má, Rau sam, Sắn dây, mỗi vị 30g sắc uống.
Bài 2: Chữa đau bụng, tiêu chảy, lỵ, tiểu tiện đục, sỏi thận, sỏi bàng quang:
Rau má 30-40g, rửa sạch, giã nhỏ, lọc lấy nước hòa thêm ít đường uống.
Bài 3: Chữa viêm loét dạ dày, tá tràng:
Rau má 12g, Đảng sâm 16g, Hoài sơn, Ý dĩ, Hà thủ ô, Huyết dụ, Kê huyết đằng, Cam thảo dây, Đỗ đen (sao), mỗi vị đều 12g. Sắc uống ngày 1 thang.
Bài 4: Chữa viêm bàng quang cấp tính:
Rau má 12g, Bồ công anh 20g, Mã đề 16g, Thài lài tía, Chi tử, Râu ngô, Cam thảo dây, Mộc thông, mỗi vị đều 12g. Sắc uống ngày 1 thang.
Bài 5: Chữa tiêu chảy cấp tính:
Rau má (sao vàng) 10g, Biển đậu12g, Hoắc hương, Hương phụ, Hạt mã đề, mỗi vị đều 8g, Sa nhân 3g, Gừng nướng 2g. Sắc uống ngày 1 thang.
Bài 6: Bài thuốc chống lão suy:
Rau má 500g, Lá dâu non, Mật ong, mỗi thứ 250g, Mè đen(rang thơm), Rễ ngưu tất, Rễ ba kích, mỗi vị 150g, Rễ hà thủ ô trắng 100g, Đường 100g. Các vị đều phơi khô, tán thành bột mịn, trộn với mật, đường luyện thành 100 viên. Mỗi ngày uống 1-2 viên.
Bài 7: Chữa phụ nữ kinh kéo dài, lượng kinh ra ít, màu nhạt, người mệt mỏi, hay cáu gắt:
Rau má tươi 20g, Lá huyết dụ(sao đen) 16g, Lá sen(sao đen) 16g, Cỏ mực tươi 20g, Tô diệp tươi 16g, Muối ăn 3g. Tất cả giã nhỏ, vắt lấy nước cốt uống. Ngày uống 3-4 lần.
Bài 8: Chữa phụ nữ mới sinh, bị suy nhược, phù thũng:
Rau má 15g, Vỏ quýt 20g, Lá muồng trâu 20g, Hoắc hương 10g, Cỏ mực 20g, Lá cù đèn 10g, Củ sả già 30g, Rễ chanh 12g, Cỏ mần chầu 15g, Hương nhu tía 8g, Hương phụ 8g, Lá bìm bìm 20g. Sắc uống ngày 1 thang.
