DỪA CẠN
HÌNH ẢNH, TÁC DỤNG, VỊ THUỐC NAM, ĐÔNG Y, BÀI THUỐC DÂN GIAN CHỮA BỆNH, THUỐC BẮC
Tên khoa học: Catharanthus roseus (L.) G.Don. Họ: Trúc đào (Apocynaceae).
Tên khác: Bộng giếng, Bông dừa,Trường xuân hoa.
Cách trồng: Trồng bằng hạt vào tháng 9-10 hoặc tháng 1-2. Đất pha cát, đất phù sa hoặc gò đồi không có sỏi đá đều trồng được. Ngâm hạt 3-4 giờ, vớt ra để ráo, rồi gieo lên vườn ươm, phủ rơm, rạ lên và tưới ẩm. Sau một tuần hạt mọc thì lấy rơm, rạ ra. Cây ra 3- 4 đôi lá mới bứng ra trồng đại trà.Trồng với mật độ 8-9 cây trên một m2. Sau 3-4 tháng là thu hoạch.
Bộ phận dùng và cách bào chế: Lá.
Khi đến vụ thu hoạch, cắt lấy thân mang lá, phơi khô, giũ lấy lá phơi tiếp cho thật khô.
Công dụng và liều dùng: Có tác dụng thông tiểu, tiểu đỏ và ít, kinh bế, huyết áp cao, tiêu hóa kém, bệnh lỵ. Lá dừa cạn còn được chiết xuất một số hoạt chất để bào chế thuốc chống ung thư và điều trị cao huyết áp.
Liều dùng: 8-20g/ngày, dạng thuốc sắc, cao lỏng hoặc viên nén từ cao khô.
Bài thuốc ứng dụng:
Bài 1: Chữa chứng dời leo( Bệnh zona ): Dừa cạn sao vàng hạ thổ 16g, Thổ phục linh 16g, Bạch linh 10g, Kinh giới 12g, Chi tử 10g, Nam tục đoạn 16g, Cam thảo đất 16g, Hạ khô thảo 16g. Sắc uống ngày 1 thang.
Thuốc đắp bên ngoài: Lá dừa cạn, Lá cây hòe lượng bằng nhau rửa sạch, giã nhỏ, đắp lên vùng da bị tổn thương.
Bài 2: Chữa khí hư bạch đới:
Dừa cạn 12g, Rễ bạch đồng nữ 16g, Biển đậu 16g, Đan sâm 16g, Chó đẻ răng cưa 16g, Lá bạc thau 16g. Sắc uống ngày 1 thang.
Bài 3: Trà dược cho bệnh nhân huyết áp cao:
Dừa cạn 160g, Lá đinh lăng 180g, Hoa hòe 150g, Cỏ xước 160g, Đỗ trọng 120g, Chi tử 100g, Cam thảo đất 140g. Các vị sao khô, tán mịn, trộn đều, bảo quản trong lọ kín chống ẩm. Mỗi ngày hãm với nước sôi 40g sau 10 phút là uống được. Uống thay nước uống hàng ngày.
Bài 4: Chữa chứng viêm sưng đầu gối (Thừa kế LY Nguyễn Cường- Phú Thạnh, TP Tuy Hòa):
Thổ phục linh(sao) 60-80g, Tô mộc 30-40g, Lá dừa cạn hoa trắng(sao) 30g. Sắc với 4 chén nước còn 1,5 chén chia 3 lần uống trong ngày sau khi ăn cơm 2-3 giờ.(Chú ý phụ nữ có thai không dùng bài thuốc này).
