Ý DĨ, BO BO, HẠT CƯỜM
HÌNH ẢNH, TÁC DỤNG, VỊ THUỐC NAM, ĐÔNG Y, BÀI THUỐC DÂN GIAN CHỮA BỆNH, THUỐC BẮC
Tên khoa học: Coix lacryma-jobi L. Họ: Lúa (Poaceae).
Tên khác: Bo bo, Hạt cườm, Dĩ mể, Mạy pát(Tày).
Cách trồng: Trồng bằng hạt vào tháng 2-3. Gieo thẳng hoặc gieo trong vườn ươm, sau bứng cây con đem trồng. Đất trồng sau khi cày, bừa, để ải, đập nhỏ, lên luống cao 20-25cm, trồng hàng cách hàng 35-40cm. Bón lót bằng phân chuồng hoai trộn với lân, kali theo tỷ lệ: 100/2/1. Phân trộn với đất rồi rải theo hốc hoặc theo rạch. Hạt gieo thành khóm, mỗi khóm gieo 5-6 hạt. Khóm cách khóm 17-20cm. Gieo xong, phủ đất hoặc tro dày 1,5-2cm, tưới đủ ẩm. Khi cây cao 5-7cm, nhổ bớt, chỉ để mỗi hốc 3-4 cây. Làm cỏ, vun xới gốc và bón thúc 3 -4 lần trong thời kỳ cây phát triển, đơm bông.
Chú ý: Chống ngập úng khi mưa to.
Bộ phận dùng và cách bào chế: Hạt. Dùng tươi hoặc khô.
Dùng khô: Đến mùa hạt già chín, cắt cả cây về đập lấy hạt, xát bỏ vỏ, phơi khô. Khi dùng có thể sao vàng.
Tác dụng và liều dùng: Bổ tỳ, lợi tiểu, chữa tả, lỵ, sỏi thận, phong thấp.
Liều dùng: 10-100g/ngày.
Bài thuốc ứng dụng:
Bài 1: Bồi bổ cơ thể suy nhược:
Ý dĩ 5g, Tang bạch bì 3g, Thiên môn đông 3g, Mạch môn đông 3g
Bách bộ 3g. Sắc uống ngày 1 thang.
Bài 2: Chữa sỏi thận, nịêu quản:
Ý dĩ 100g sắc với 3 chén nước còn một chén uống liên tục cho đến khi ra sỏi.
Bài 3: Chữa thấp khớp:
Ý dĩ 40g,Thổ phục linh 20g. Sắc uống ngày 1 thang, mỗi đợt từ 10 -15 ngày.
Bài 4: Chống béo phì, mỡ cao trong máu:
Lá sen tươi 60g, Quả sơn tra 15g, Hạt ý dĩ 15g, Vỏ quít khô 5g.
Tất cả sao vàng, tán thành bột mịn, trộn đường phèn vừa đủ ngọt, ngày uống 15g (pha như nước trà uống hàng ngày).
Bài 5: Chữa bệnh chốc lở kéo dài, bệnh chàm ở trẻ con:
Ba ba 1 con, Ý dĩ nhân 200g.
Cách chế: Ba ba chặt đầu, bỏ tiết, cho vào nước sôi, rửa sạch, mổ bụng, bỏ lòng, ruột( Chú ý không làm vỡ bóng phân). Sau đó không được rửa lại, mà cho vào nấu cháo với bo bo đã đãi kỹ. Khi cháo chín, gở bỏ mai và xương ba ba, nêm mắm, muối vừa ăn. Mỗi lần ăn 1 tô hoặc ăn thay bữa càng tốt. Cách 2 ngày ăn 1 lần.
Kiêng ăn canh cua, thịt gà, rau dền, chuối tiêu trong thời gian điều trị.
Bên ngoài, rửa sạch vùng da bị bệnh, bôi hỗn dịch bạch chỉ bắc mài trong nước sôi.
